Operacja zaćmy to jeden z najczęściej przeprowadzanych zabiegów okulistycznych na świecie. Mimo że sam proces chirurgiczny jest stosunkowo krótki i często wykonywany ambulatoryjnie, kluczowe znaczenie dla efektu leczenia ma właściwa opieka pooperacyjna. Właśnie od niej zależy, jak szybko i w jakim stanie pacjent odzyska pełnię ostrości widzenia.
Dlaczego ochrona oka po operacji jest tak istotna?
Po zabiegu chirurgicznym oko staje się bardziej podatne na działanie czynników zewnętrznych – mechanicznych, biologicznych i środowiskowych. Zaburzona zostaje naturalna bariera ochronna oka, co zwiększa ryzyko infekcji oraz nieprawidłowego gojenia się tkanek. Dlatego tak ważne jest, by przestrzegać zasad higieny, stosować odpowiednie leki i unikać zachowań mogących zagrozić procesowi rekonwalescencji.
Podstawowe zasady ochrony oka
Bezpośrednio po operacji należy unikać wszelkich sytuacji, które mogą prowadzić do zakażenia lub urazu. Pielęgnację operowanego oka wykonujemy zawsze czystymi, umytymi i osuszonymi rękami. Wskazane jest również unikanie miejsc zapylonych, zadymionych czy wilgotnych – środowisk sprzyjających rozwojowi drobnoustrojów.
Stosowanie leków i opatrunków
Maść antybiotykowa
W pierwszych dniach po operacji lekarz zwykle przepisuje maść zawierającą antybiotyk. Jej zadaniem nie jest leczenie zakażenia, lecz profilaktyka – zapobieganie jego rozwojowi, zanim zdąży dojść do powikłań. Maść należy aplikować zgodnie z zaleceniami, a każdorazowe nałożenie powinno odbywać się w warunkach higienicznych. Oko nie może być narażone na kontakt z zabrudzoną dłonią czy tkaninami.
Krople przeciwjaskrowe i regulujące ciśnienie
Często po zabiegu stosuje się krople mające na celu stabilizację ciśnienia wewnątrzgałkowego. Utrzymanie prawidłowego ciśnienia jest niezbędne dla zachowania integralności struktur oka i zapobiegania ewentualnym komplikacjom, takim jak jaskra wtórna. Krople mogą być przepisane zarówno na krótki, jak i dłuższy okres – w zależności od reakcji organizmu na zabieg.
Kontakt z wodą i unikanie zakażenia
Jednym z najważniejszych zaleceń po operacji zaćmy jest unikanie kontaktu oka z wodą, szczególnie w pierwszych dwóch tygodniach. Nawet woda z kranu, pozornie czysta, może zawierać bakterie, które wnikając do gojącego się oka, mogą wywołać infekcję. Oko należy chronić szczelnym opatrunkiem w trakcie mycia twarzy i włosów. Pływanie, kąpiele w basenie i saunie są bezwzględnie zabronione do czasu pełnego zagojenia rany.
Codzienna aktywność – czego unikać?
Przez kilka pierwszych tygodni po operacji warto ograniczyć aktywność fizyczną, w szczególności wysiłki wymagające pochylania głowy, dźwigania czy gwałtownych ruchów. Nie zaleca się również prowadzenia pojazdów do czasu uzyskania zgody lekarza, a w przypadku silnego światłowstrętu warto korzystać z okularów przeciwsłonecznych o wysokim stopniu filtracji UV.
Kontrole pooperacyjne – klucz do sukcesu leczenia
Regularne wizyty kontrolne u okulisty umożliwiają lekarzowi ocenę gojenia oraz wczesne wykrycie ewentualnych powikłań. Zwykle planuje się je w ciągu kilku dni po zabiegu, a następnie w odstępach tygodniowych lub miesięcznych – w zależności od indywidualnego przebiegu rekonwalescencji. Na wizytach oceniane są:
- stan rany pooperacyjnej,
- ciśnienie wewnątrzgałkowe,
- jakość widzenia,
- potrzeba modyfikacji leczenia farmakologicznego.
Długoterminowa ochrona wzroku
Po zakończeniu bezpośredniego okresu rekonwalescencji nie należy zapominać o dalszej profilaktyce. Oko po operacji, choć w pełni zagojone, nadal wymaga troski – szczególnie w kontekście promieniowania słonecznego, odpowiedniej diety i nawilżania powierzchni oka. Warto dbać o wzrok poprzez:
- regularne badania okulistyczne (raz w roku lub zgodnie z zaleceniem),
- stosowanie okularów przeciwsłonecznych,
- dietę bogatą w luteinę, cynk i witaminę A,
- unikanie długotrwałej pracy przy ekranach bez przerw.
Podsumowanie
Prawidłowa opieka po operacji zaćmy jest równie ważna jak sam zabieg. To, jak zadbamy o oko w pierwszych tygodniach po interwencji chirurgicznej, może zadecydować o końcowym efekcie leczenia. Przestrzeganie zaleceń lekarza, systematyczne stosowanie leków oraz świadome unikanie ryzykownych zachowań to podstawy, dzięki którym pacjent może szybko i bezpiecznie odzyskać ostrość widzenia.
Robert Krysiak
